» ورزش های فکری
در عصر جدید علاوه بر ورزش های رزمی و حرکتی، ورزش های فکری نیز برای خود جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. در ورزش های فکری همان طور که از نامش پیدا است، فکر و ذهن شما فعالیت و ورزش می کند. با انجام این ورزش فکری ذهن شما درگیر شده و سبب می شود هوش و یادگیری شما افزایش پیدا کند. همچنین با انجام این ورزش ها احتمال اینکه در آینده به آلزایمر مبتلا شوید به درصد بسار اندک می رسد.
ورزش های فکری را در هر زمان و هر مکان که خواستید می توانید انجام دهید، چرا که نیازمند به وسیله و زمان مشخصی نیست و حتی موقع خواب نیز شما می توانید چند نوع از این ورزش ها را انجام دهید. این ورزش ها باعث می شود ذهن خود را از فکر و دغدغه های روزانه خلاص کرده و همچنین هوش و ذکاوت خود را قوی تر نمایید.
در این تایپیک به معرفی چند بازی و سرگرمی فکری میپردازیم که به دلیل درگیر شدن ذهن نوعی ورزش فکری نیز محسوب میشوند:
1-شطرنج :
یک بازی دونفره است که بر روی صفحه شطرنج و با استفاده از مهرههای شطرنج (شاه، وزیر، رخ، فیل، اسب و سرباز) انجام میشود. هر یک از مهرههای شطرنج به شکل مخصوصی حرکت میکنند و قادر به زدن مهرههای حریف نیز هستند. هدف این بازی مات کردنِ حریف است؛ یعنی ایجاد وضعیتی که شاه حریف هیچ راهی برای فرار نداشته باشد. همچنین بازی درصورت تسلیم اختیاریِ یکی از بازیکنان نیز به پایان میرسد؛ این اتفاق معمولاً وقتی میافتد که شکست اجتنابناپذیر بهنظر برسد. بازی شطرنج همچنین در چندین حالت ممکن است با تساوی ختم شود. بازی شطرنج به سه بخشِ شروع بازی یا گشایش، وسط بازی و آخر بازی تقسیم میشود که در هر یک از این مراحل، تاکتیکها، استراتژیها و سبکهای متفاوتی بهکار بسته میشوند. مهرههای شطرنج دارای ارزش متفاوتی هستند و برای ثبتِ حرکات، با نمادهای ویژهای نوشته میشوند.
شطرنج رابطهٔ نزدیکی با ریاضیات و رایانه دارد.
شطرنج انواع مختلفی دارد که متداولترین آنها شطرنج استاندارد (یا کلاسیک)، شطرنج سریع و شطرنج برقآسا هستند؛ که در مسابقات رسمی انجام میشوند. همچنین در برخی مسابقات انواع دیگر شطرنج همچون شطرنج آرماگدون، شطرنج بولت، شطرنج سیامی و شطرنج ۹۶۰ هم برگزار میشوند.
2-منچ :
یک بازی رومیزی آلمانی است و نام منچ در ایران برگرفته از واژه نخست نام آلمانی این بازی Mensch ärgere Dich nicht به معنای عصبی نشو مرد است. این بازی میتواند توسط ۲، ۳، یا ۴ بازیکن انجام شود. (یک بازیکن در هر یک از گوشههای صفحهٔ مربوط به بازی). هر بازیکن ۴ مهره خواهد داشت (تعداد کل مهرهها ۱۶ خواهد بود) که در ابتدا ۴ مهره در خانههای کناری قرار خواهند گرفت و بازیکنان باید مهرههای خود را به انتهای بازی، یعنی ستونهای عمودی یا افقی مربوط به خود (هم رنگ) برسانند و برندهٔ بازی فردیست که زود تر از دیگر بازیکنان موفق به تمام کردن مهرههای خود بشود. حرکت در این بازی بر مبنای تاس ریختن است، تعداد تاس ۱ عدد میباشد. آوردن عدد ۶ به معنای شروع بازی و در ادامهٔ بازی وارد کردن مهرهها خواهد بود، همچنین بعد از رخ دادن عدد ۶، بازیکن میتواند یک بار دیگر تاس ریخته و به همین ترتیب ادامه دهد. کسی که عدد ۶ می آورد و مهره بیرون دارد و یک مهره در خانه شروع دارد نمیتواند چند مهره در نقطه شروع بر روی هم قرار دهد. همچنین نقطه شروع جز خانه های امن محسوب شده و میتوان مهره های قرار گرفته از حریف در آن را با آوردن عدد شش از بازی خارج کرد و همچنین حریف هم نمیتواند مهره مورد نظر را در آن خانه از بازی خارج کند.همچنین پریدن از روی مهره دیگر در ۴ مهره خانه مجاز است.
3-بریج :
به بازی با ورقهای بازی پاستور از ۵۲ عدد صفحه مقوایی یا پلاستیکی که در ۴ دسته خال مختلف ۱۳ کارتی بهعلاوه ۲ عدد کارت جوکر یا دلقک، قرار میگیرند تشکیل شدهاست. از این ورقها برای انواع بازی و سرگرمی، شعبده بازیها، چشمبندی و تردستیها استفاده میشود. اکثر بازیها و سرگرمیها صرفاً با ۵۲ کارت اصلی صورت میگیرد و جوکر نقش چندانی در بازیها ندارد و گاهی از کارت جوکر به جای کارت گمشدهاستفاده میشود. البته بازیها و سرگرمیهایی نیز هستند که با کارت جوکر انجام میشوند مثل بازی شیطانک و همچنین شلم. هر ورق در یک طرف دارای شکلی و علامتی است که با بقیه ورقها متفاوت است و طرف دیگر همه آنها (در یک دست ورق) کاملاً مشابه یکدیگر میباشند.
4-دومینو :
بازی دومینو شامل ساختن زنجیرهای از دومینوهاست. بازی با یک دومینو شروع میشود و برای اضافه کردن یک دومینو جدید باید یکی از مربعهای آن را با مربعی در یکی از دو انتهای زنجیر موجود جفت کنید (یعنی هر دو مربع تعداد یکسانی نقطه داشته باشند). بازیکنان با تعداد مساوی دومینو شروع میکنند و برنده کسی است که زودتر از همهٔ دومینوهایش را مصرف کند. اگر دومینوهای اضافهای وجود داشته باشند، در بانک بازی قرار میگیرند. در هر نوبت هر بازیکن یک دومینو به زنجیر اضافه میکند و اگر نتوانست، نوبت را به حریف واگذار میکند و یک دومینو از بانک برمیدارد (اگر بانک خالی نباشد). دومینو یک بازی بسیار خوب و غیرقابل پیشبینی میباشد چون احتمال میرود که یکی از بازیکنان تنها یک دومینو داشته باشد تا بازی را به انتها برساند اما با بسته شدن راه ممکن است تمام بانک را برای پیدا کردن دومینویی که راه او را بسته بردارد و دومینوی مورد نطر را پیدا نکند و دست آخر بازی را واگذار کند اما این احتمال هم وجود دارد که باشمردن دومینوها که در دست خود و بر روی زمین وجود دارد بتواند بازی را ببرد که این کار عملی میباشد. دومینو را میتوان ۲ و ۴ نفره بازی کرد که در بازی ۴ نفره بانک وجود ندارد و به اینگونه است که مهرهها را کنار هم چیده البته به صورت بالعکس به طوری که روی سفید آنها دیده شود و به این ترتیب که نفر اول ۲ مهره میکشد و نفرات بعدی نیز به ترتیب و از سمت راست ۲ مهره برداشته، در دور دوم نیز ۲ مهره و در نهایت ۳ مهره بر میداند تا در آخر هر نفر ۷ مهره داشته باشد. شروع بازی با کسی ست که جفت شش داشته باشد و نفر بعدی بازهم در سمت راست او است. دو فرد روبروی هم نیز شریک یا یار یکدیگر محسوب میشوند. اگر نوبت به هریک از بازیکنها رسید و وی مهره مورد نظر را نداشت نوبت بازی به دیگری میرسد. در پایان هرکس زودتر مهرههای خود را تمام کرد مهرهای دو رقیب دیگر که یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ وی است شمرده میشوند (منظور خالهای به روی مهرهها) و به نفع تیم برده ثبت میشوند و هر تیم که امتیاز خود را به ۱۰۴ رساند پیروز است. البته این بازی پایه و ابتدایی دومینو است و بازیهای بسیار متنوع و شورانگیزی میتوان کرد که بورکینافاسوییها در آنها مهارت فوقالعادهای دارند.
5-تخته نرد :
از بازیهای فکری و متکی به برنامهریزی، روش، شمارش و شانس است. در این بازی دو نفره، طرفین مهرههای خود را بر اساس دو عددی که بر روی تاس نقش میبندد در جهت حرکت عقربههای ساعت یا خلاف آن حرکت میدهند و درآخر از صفحهٔ بازی خارج میسازند، در پایان بازیکنی برنده خواهد بود که زودتر همهٔ مهرههای خود را از زمین بازی خارج نماید. ابتدا، هر بازیکن یک تاس پرت میکند. بازیکنی که عدد بیشتری بیاورد بازی را آغاز میکند. در صورت مساوی شدن، دوباره تاس را پرتاب میکنند (شخص آغازکننده با همان تاس ریخته شده بازی میکند و دوباره تاس نمیریزد مثلاً اگر حریف ۲ آورده باشد و شما ۵ شما باید ۲ و ۵ را حرکت کنید) سپس نوبت بازیکن دیگر میشود انقدر تاس ریخته میشود تا هر بازی کنی که زودتر تمام مهره های خود را از صفحه تخته خارج کند برنده بازی است.
6-تانگو :
در اینجا منظور از تانگو رقص (تانگو) نیست بلکه تانگو ( تنگرام ) بر اساس یک افسانه ی قدیمی چینی ساخته شده است.در این بازی معما، عبارت است از گرفتن هفت شکل هندسی خاص ، به نام تانس tans ، که باید در کنار هم چیده شود و با استفاده از تمام قطعات اشکال مختلفی را پدید آورد.
افسانه این بازی می گوید روزی مردی یک کاشی مربع شکل در دست داشت، در راه به زمین می افتد و کاشی می شکند. این کاشی به هفت قطعه (2 مثلث بزرگ، 2مثلث کوچک، یک مثلث متوسط، یک مربع و یک متوازی الاضلاع) تقسیم شد.مرد در حالی که سعی می کند قطعات را دوباره به هم بچسباند متوجه می شود که اشکال جدید و جالبی را می تواند با قطعات شکسته خلق کند. و حالا این قطعات ساده و جادویی نزد شما هستند! و می توانید با اندکی فکر و دقت الگوهای موجود آن را بسازید و یا خودتان الگویی جدید خلق کنید. این بازی خلاقیت و تجسم هندسی ذهن شما را تقویت می کند.
از تنگرام، می توان برای پرورش خلاقیت، آموزش حل مسئله، آموزش اصول هندسه و تغییر فضای آموزشی در مدارس و در خانه و برگزاری رقابتهای فکری استفاده کرد.
7- حل مکعب روبیک :
یک جورچین (پازل) مکانیکی است که به مکعب جادویی شهرت دارد .این مکعب در ابعاد و شکل های متفاوت وجود دارد ولی مدل معروف و استاندارد آن مکعب سه در سه است که این مکعب 6 وجه دارد که هر وجه آن رنگ خاصی دارد ( یک وجه آبی دیگری سبز ،یکی قرمز و...) هر وجه شامل 9 مربع هم رنگ میباشد . هدف از این بازی این است که ابتدا جور چین را بهم میریزیم تا وجه های مکعب از یک رنگی خارج شوند سپس سعی میکنیم مجددا همه ی وجه ها را به یک رنگ دراوریم. برای انجام این کار کافیست از چند فرمول ساده استفاده کنیم که انجام این کار حافظه را به خوبی تقویت میکند.